Door Adrienne Dellwo.
Hypervigilantie is een staat van constante spanning, op je hoede en buitengewoon bewust van je omgeving.
Een kleine maar groeiende hoeveelheid onderzoek suggereert dat hypervigilantie een kenmerk is van fibromyalgie en kan bijdragen aan het algemene symptoom van sensorische overbelasting.
Het idee is dat onze hersenen zich overdreven bewust worden van dingen, zoals pijnlijke prikkels, geluiden, fel licht en algemene activiteit.
Dat zou kunnen verklaren waarom ons lichaam zo pijnlijk reageert op een sensatie die de meeste mensen niet als pijnlijk zouden ervaren (allodynie genaamd), en ook waarom we gevoelig zijn voor lawaai, licht, chaotische omgevingen en meer.
Met hypervigilantie zult u niet alleen dingen gemakkelijker opmerken, maar kunt u uw aandacht er ook niet van afleiden. Als er iets speelt in de andere kamer, merk je het meteen, raak je erg afgeleid en raak je waarschijnlijk geagiteerd als het niet weggaat.
Hetzelfde geldt voor het voelen van de druk van een tailleband of hoe een doek tegen de huid wrijft. Onze hersenen zien het als een bedreiging, onze hersenen fixeren erop en onze fysiologische reactie is veel extremer dan zou moeten.
In veel omstandigheden is hypervigilantie gerelateerd aan angst. Een onderzoek naar fibromyalgie suggereerde echter dat we hypervigilant kunnen zijn met of zonder angst.
De ervaring van hypervigilantie
Het menselijk brein neemt veel informatie over onze omgeving waar waarvan we ons nooit bewust zijn.
Er zijn op elk moment te veel signalen die onze hersenen bombarderen, dus er is een filterproces: dingen die als onbelangrijk worden beschouwd, worden eruit gefilterd en we komen er nooit achter.
Alles wat uw hersenen als een bedreiging beschouwen, krijgt echter extra aandacht. Dit kan een zeer persoonlijke reactie zijn, afhankelijk van wat uw hersenen hebben geleerd dat een gevaar is.
Neem bijvoorbeeld mensen met arachnofobie (angst voor spinnen). Ze zullen dus waarschijnlijk de eerste persoon in de kamer zijn die een insect op de muur opmerkt of iets kleins dat op het tapijt aan de andere kant van de kamer beweegt. Hun hersenen zijn constant op hun hoede, vooral op plaatsen waar ze vaak spinnen hebben gezien.
Als ze een spin zien, kunnen ze in paniek raken, ze willen misschien wegrennen, ze willen zich op een veilige plek opkrullen en huilen. Bij fibromyalgie kan de reactie op overstimulerende omgevingen vergelijkbaar zijn.
Ik heb daar persoonlijke ervaring mee. Ik stond eens in de rij om iets te kopen in een kleine, chaotische winkel waar een medewerker harde, schrille muziek had aangezet met een razendsnelle beat. Gelukkig was ik bij mijn man en toen ik hem mijn spullen overhandigde en hem vertelde dat ik daar weg moest, begreep hij het.
Buiten zat ik tegen een muur, sloot mijn ogen en ademde diep in tot ik geen gevaar meer liep voor een regelrechte angstaanval. Als arachnofoob kan ik de overeenkomsten zien tussen dat en wat er gebeurt als ik een spin zie.
Leven met hypervigilantie
De meeste ouders ervaren een zekere mate van hypervigilantie als het om onze kinderen gaat. Als je een pasgeboren baby hebt, kan het kleinste gejammer je uit bed doen vliegen. Let op kleine gevaren die andere mensen niet zien, zoals een blootliggend stopcontact of een glas op de rand van een tafel.
Dus hoewel hypervigilantie in bepaalde situaties normaal is, is het niet gezond om te veel tijd in een staat van hypervigilantie door te brengen. Politieagenten en soldaten in gevechtszones doen dit vaak, waardoor ze risico lopen op PTSS.
Hypervigilantie kan de slaap verstoren, vermijdingsgedrag veroorzaken en u nerveus en angstig maken. Altijd alert zijn is vermoeiend. Het kan je prikkelbaar maken en vatbaar maken voor uitbarstingen. Paniekaanvallen zijn zeker mogelijk.
Hypervigilantie is een aspect van de ziekte en geen ziekte zelf. Als u denkt dat hypervigilantie een probleem voor u is, overleg er dan met uw arts over. Dit kan helpen de richting van uw behandeling vorm te geven.
Medicijnen worden over het algemeen niet gebruikt om hypervigilantie te behandelen. In plaats daarvan worden coping-technieken en behandeling van de ziekte die deze veroorzaakte aanbevolen.
Coping-technieken kunnen zijn:
Omgaan met stress,
Yoga,
Meditatie,
Mindfulness,
Diepe ademhaling.
Het is een goed idee om jezelf te verwijderen uit situaties of omgevingen die je hypervigilantie vergroten. Als dit echter leidt tot isolerend of vermijdend gedrag, kunt u baat hebben bij counseling.
Hoewel u zich soms hopeloos kunt voelen, onthoud dat hypervigilantie met tijd en inspanning kan worden overwonnen.
